Is dit 'aan staan' dan volledig onze eigen schuld? Niet helemaal. Onze slimme apparaten en apps zijn zo ontworpen dat ze constant om onze aandacht vragen. En zo’n dopamineshot bij elke reactie voelt ook wel even lekker. Maar is de prijs die we hiervoor betalen het wel waard? En wat kunnen we eraan doen?

De kunst van het 'nee' zeggen

We duiken in het onderwerp met Burnout coach Mitza Doedens. Met haar jarenlange ervaring als reïntegratie-coach en nu als zelfstandig burn-out coach, ziet ze dagelijks de impact van het altijd bereikbaar zijn. "Elke onderbreking kost je brein minstens een minuut om weer op stoom te komen. Tel uit je winst - of liever, je verlies - als je constant wordt afgeleid”, aldus Doedens.

Doedens wijst ook op het 'people pleasing' aspect van altijd bereikbaar zijn. "Door altijd meteen te reageren, hoop je misschien op waardering. Maar eigenlijk loop je zo je eigen grenzen voorbij." Verandering begint bij jezelf. En een complete bedrijfscultuur omgooien gebeurt niet in een dag, maar zelf een eerste stap zetten kan altijd. En je zult merken, als jij niet direct reageert omdat je nog met een focus-taak bezig bent, is het probleem soms vanzelf opgelost.

Doedens moedigt aan om de kunst van het 'nee zeggen' langzaam aan te oefenen. “Neem jezelf voor om deze week twee keer ‘ik denk er nog even over na’ te zeggen”. En… "Je mag je collega's best een beetje opvoeden," zegt ze met een knipoog. "Als jij niet degene bent die altijd binnen één seconde terugmailt, wennen mensen daar vanzelf aan. Dat dwingt respect af.”

En verder? "Plan focustijd in. Verdeel je taken in blokken en plan ze in: één blok voor e-mails, één voor vergaderingen, en cruciale blokken voor diep, ongestoord werk. Zet tijdens deze focustijd je notificaties uit om niet gestoord te worden en leg je telefoon uit het zicht. Houd daarbij rekening met onvoorziene gebeurtenissen, die zullen er altijd zijn. Plan je dag dus niet volledig vol, tenzij je een apart blok voor onverwachte zaken inplant.”

Alleen-tijd

Ook gedragspsycholoog en holistisch coach Mariska Fissette, zweert bij ‘alleen-tijd’, zoals zij het noemt. Het is zelfs een apart hoofdstuk in haar boek "De Work-Life Revolutie”, waarin ze pleit voor meer rust, betekenis en geluk in het werk.

Alleen-tijd is afgebakende tijd om te denken, te schrijven of diep te focussen zonder onderbrekingen. Volgens Fissette zijn veel mensen dit niet meer gewend. We worden er zelfs wat ongemakkelijk van. "Het kan best confronterend zijn," legt Fissette uit. “Want als je even helemaal alleen bent en alle ruis uitsluit, dan kom je erachter hoe je je voelt. Je realiseert je misschien hoe moe je eigenlijk bent. Een cliënt zei me eens: 'Ik word er somber van.' Maar juist door die confrontatie aan te gaan, inclusief de minder leuke gedachten en gevoelens, kom je dichter bij jezelf. En dat is niet alleen oké, het is zelfs noodzakelijk dat het er allemaal mag zijn.”

Fissette's interesse in goed voor jezelf zorgen komt niet uit de lucht vallen. Als tiener zag ze haar moeder worstelen met een burn-out, een ervaring die diepe indruk op haar maakte. "Om je moeder er zo doorheen te zien gaan, dat is echt heel heftig." vertelt ze. "Ik besloot toen al dat ik er alles aan wilde doen om dat te voorkomen." Het werd haar motivatie om vandaag de dag anderen te helpen om balans te vinden. Dit doet ze via workshops, keynotes en business retreats, The Wellbeing Workplace podcast met haar man Jop, en haar boek dus, dat inmiddels aan de tweede druk toe is.

Doedens voegt toe: "Het 'met jezelf zijn' zonder afleiding is een cruciale zelf-check. Veel mensen staan niet stil bij de onderliggende oorzaken van hun stress of vermoeidheid. Moe, prikkelbaar, werk dat niet uit je handen komt? Dat zijn serieuze signalen om even op de pauzeknop te drukken. En geloof me, je zal jezelf dankbaar zijn als je dit op tijd doet, in plaats van door te gaan tot je echt omvalt."

Fissette moedigt aan om een overzicht te maken van dingen waar je echt van ontspant, zodat je daar als je gestresst bent iets van kunt kiezen. "Maak onderscheid tussen actieve rust, bijvoorbeeld sporten of een koffie-afspraak en 'echte rust’ zoals een ontspanningsoefening. En wees eerlijk naar jezelf: een to-do lijst afvinken voelt misschien productief, maar is het echt wat je nodig hebt?"

Uitstaan is winst

Het mooie is dat 'uitstaan' niet alleen goed is voor jou, maar ook voor je werkgever. Een onderzoek van Harvard Business Review toonde aan dat werknemers die elke 90 minuten een pauze namen, gemiddeld 30% meer gefocust en 50% productiever waren dan degenen die dat niet deden. Bovendien hadden deze werknemers 46% minder gezondheidsklachten gerelateerd aan stress. Volgens een onderzoek van Deloitte, zien bedrijven die digitale detox-programma's implementeren een verbetering van 23% in de algemene tevredenheid van werknemers en een daling van 18% in het aantal burn-out gevallen.

Deze cijfers spreken boekdelen en bieden een sterke motivatie voor zowel werkgevers als werknemers om het gesprek over 'uitstaan' aan te gaan. Doedens: "Moedig elkaar aan om eerlijk te zijn over je grenzen. Start een dialoog met je team over hoe jullie samen een gezondere werkcultuur kunnen creëren. En leidinggevenden, practice what you preach en geef het goede voorbeeld.”

Beide experts benadrukken dat 'uitstaan' een spier is die je moet trainen. Het vraagt oefening en misschien is het soms zelfs ongemakkelijk. Het kan namelijk een flinke gedragsverandering zijn. Maar de paradox is treffend: juist door bewust 'uit te staan', creëer je meer focus, verbinding met je collega’s en met jezelf. Je voelt hoe je in de wedstrijd staat en kunt zo nodig bijsturen. En dat, dat is pas écht 'aan' staan.